بیشاپور؛ تمدن و شکوه ساسانیان در فارس - کافه تور

شهر باستانی بیشاپور کجاست؟

شهر باستانی بیشاپور در غرب استان فارس، در محدوده شهرستان کازرون واقع شده و از مهم ترین جاهای دیدنی اطراف شیراز محسوب می شود. این شهر باستانی در مسیر جاده شیراز-بوشهر قرار گرفته است و فاصله آن تا شیراز حدود 120 کیلومتر و تا کازرون حدود 25 کیلومتر است. قرارگیری بیشاپور در دامنه کوه های زاگرس و مجاورت با رودخانه شاپور، سبب شکل گیری یک محیط طبیعی و تاریخی کم نظیر شده است.

آثار شاخص این مجموعه باستانی شامل معبد آناهیتا، کاخ های سلطنتی، ستون نماهای بزرگ، نقوش برجسته پیروزی شاپور اول و بعلاوه ارتباط نزدیک با غار شاپور است؛ جایی که مجسمه بزرگ سنگی شاپور اول قرار گرفته است. مجموعه تاریخی بیشاپور در محوطه ای وسیع قرار گرفته و بخشی از آن تا به امروز با کاوش های باستان شناسی و بازسازی های تخصصی احیا شده است.

به علت اهمیت بسیار زیاد این محوطه، نام آن در لیست آثار ملی ایران ثبت شده و پرونده آن برای ثبت دنیای در یونسکو نیز مورد توجه قرار گرفته است. مناسب بودن مسیر دسترسی، مجذوب کنندهیت محیط طبیعی و ارزش تاریخی بی بدیل، سبب شده بازدید از بیشاپور در اولویت سفر بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی قرار گیرد.

• فاصله بیشاپور تا کازرون: 21.1 کیلومتر
• فاصله تا شیراز: 134 کیلومتر

لوکیشن شهر باستانی بیشاپور

مسیرهای دسترسی به شهر تاریخی بیشاپور

برای سفر به شهر تاریخی بیشاپور، ابتدا ضروری است خود را به شیراز برسانید. بسیاری از گردشگران از شهرهای دیگر کشور، با انتخاب بلیط هواپیما شیراز، در مدت زمان کوتاهی به این شهر دسترسی پیدا می نمایند. فرودگاه بین المللی شیراز در بخش جنوبی شهر قرار گرفته است و امکان استفاده از تاکسی و خودروهای کرایه ای برای حرکت به سمت مسیر کازرون را فراهم می سازد.

مسافران علاقه مند به سفرهای زمینی نیز می توانند به وسیله خرید بلیط قطار شیراز یا بلیط اتوبوس شیراز به این شهر وارد شوند. ایستگاه راه آهن شیراز و پایانه های مسافربری امکان جابه جایی آسان و سریع به سمت غرب استان فارس را فراهم نموده اند.

پس از ورود به شیراز، مسیر منتهی به بیشاپور به وسیله بزرگراه شیراز بوشهر ادامه پیدا می نماید. این مسیر با خودرو حدود 1.5 تا 2 ساعت زمان احتیاج دارد و در میانه راه، چشم اندازهای طبیعی زیبایی از زاگرس دیده می شود. خودروهای بین شهری، تاکسی ها و تورهای محلی نیز به طور منظم در این مسیر فعالیت می نمایند و راهی مناسب برای دسترسی گردشگران به مجموعه تاریخی بیشاپور فراهم می سازند.

بعلاوه توصیه می شود اگر قصد بازدید از غار شاپور را نیز دارید، تجهیزات و کفش مناسب همراه داشته باشید؛ زیرا بخش هایی از مسیر به صورت کوه پیمایی است. برنامه ریزی زمانی مناسب، باعث می شود از ترکیب طبیعت و تاریخ در این منطقه لذت بیشتری ببرید.

تاریخچه شهر باستانی بیشاپور

قدمت شهر باستانی بیشاپور به سده سوم میلادی و دوران سلطنت شاپور اول ساسانی بازمی شود. این شهر پس از پیروزی ساسانیان بر امپراتوری روم، به ویژه شکست والریانوس امپراتور روم، شکل گرفت و هدف از ایجاد آن، نمایش اقتدار سیاسی و شکوه فرهنگی ایران آن دوران بود. بیشاپور نخستین شهر در ایران است که با استفاده از نقشه کشی مهندسان رومی و براساس الگوی شهرسازی یونانی رومی طراحی شد؛ ساختاری متقارن همراه با خیابان های اصلی متقاطع.

بیشاپور نه تنها مرکز سیاسی و نظامی منطقه بود، بلکه فعالیت های مذهبی و فرهنگی در آن جایگاه ویژه ای داشت. وجود معبد آناهیتا نشان دهنده اهمیت آیین های مذهبی و نقش الهه آب در فرهنگ ایرانی است. آثار به جا مانده از کاخ ها، ستون های تزئینی و موزاییک های بی نظیر، گویای پیشرفت معماری و هنر در عصر شاپور اول است.

با گذر زمان و تغییر شرایط حکومتی، رونق این شهر کاهش یافت؛ اما اهمیت تاریخی و فرهنگی آن همچنان پابرجاست. امروز، بیشاپور یکی از مهم ترین منابع پژوهشی درباره تمدن ساسانی است و ارزش های معماری و هنری آن موجب شده محققان بسیاری از نقاط مختلف دنیا برای مطالعه این محوطه باستانی به ایران سفر نمایند. بیشاپور همچنان نمادی از قدرت، هنر و دانش شهری سازی در ایران باستان به شمار می رود.

برترین زمان سفر به شهر بیشاپور ساسانی

آب وهوای منطقه بیشاپور تحت تأثیر اقلیم گرم و نسبتاً خشک غرب فارس قرار گرفته است. به همین علت، برترین زمان بازدید از شهر بیشاپور ساسانی، فصل های معتدل سال یعنی بهار و پاییز است. در این ماه ها دمای هوا مناسب بوده و بازدید از محوطه گسترده آثار باستانی در فضای باز با سهولت بیشتری انجام می شود.

تابستان ها گرم و خشک است و حضور در مجموعه در ساعات میانی روز سخت خواهد بود. اگر سفر تابستانی اجتناب ناپذیر است، پیشنهاد می شود بازدید را به ساعات اولیه صبح یا نزدیک غروب موکول کنید. زمستان ها نیز احتمال بارندگی وجود دارد، اما خلوت بودن مجموعه در این فصل برای بعضی از گردشگران مجذوب کننده است.

هم جواری با طبیعت کوهستانی و مسیر پیاده روی به سمت غار شاپور نیز، اهمیت انتخاب زمان مناسب سفر را دوچندان می نماید. بنابراین اگر قصد دارید تجربه ای لذت بخش و کامل از بازدید بیشاپور داشته باشید، برنامه ریزی سفر در بازه های آب وهوایی مطلوب بسیار توصیه می شود.

جاهای دیدنی نزدیک شهر باستانی بیشاپور

مجموعه تاریخی بیشاپور در میان آثاری قرار گرفته که هم ارزش تاریخی دارند و هم از نظر طبیعی بسیار دیدنی هستند. این جاذبه ها به گونه ای در امتداد هم قرار گرفته اند که می توان در یک برنامه ریزی صحیح، بخش قابل توجهی از تاریخ و طبیعت غرب فارس را در یک روز مشاهده کرد. در ادامه مهم ترین دیدنی های اطراف این شهر باستانی معرفی می شود:

معبد آناهیتا

معبد آناهیتا یکی از شاخص ترین بناهای مذهبی بیشاپور است که به دستور شاپور اول و با الهام از باورهای ایرانی درباره الهه آب ساخته شد. این بنا با معماری سنگی و مهندسی پیشرفته، دارای ساختاری مکعبی و پلکانی بوده که آب را به صورت کاملاً دقیق و مهندسی شده به مرکز نیایشگاه راهنمایی می کرد. معبد در گودترین بخش مجموعه قرار گرفته و مسیرهایی برای ورود نور طبیعی تعبیه شده است. این سازه نمایانگر جایگاه مقدس عنصر آب در تمدن ایران باستان است. بازدیدنمایندگان می توانند با عبور از مسیرهای معین شده، از نزدیک جزئیات معماری و سازوکار پیچیده انتقال آب در این معبد تاریخی را مشاهده نمایند.

ایوان موزاییک

ایوان موزاییک یکی از بی نظیرترین آثار هنری به جای مانده از دوران ساسانی در ایران به شمار می رود. کف سازی این بنا با موزاییک های رنگی و طرح های هندسی و گیاهی تزیین شده و بخشی از هنر پیشرفته ایرانی-رومی را نمایش می دهد. طرح ها با دقت و ترکیب رنگ فوق العاده اجرا شده اند و نشان دهنده اهمیت زیبایی شناسی در دربار شاپور اول هستند. این ایوان احتمالاً برای ملاقاتهای رسمی و استراحت اشراف مورد استفاده قرار می گرفت. بخش زیادی از موزاییک ها در طی سال ها بازسازی شده و اکنون امکان مشاهده و عکاسی از آن برای گردشگران فراهم است. استفاده از فناوری های بازسازیی، این اثر را به یکی از برجسته ترین بخش های بازدید تبدیل نموده است.

تالار تشریفات

تالار تشریفات در مرکز شهر باستانی بیشاپور و در نزدیکی کاخ های سلطنتی قرار گرفته است و مهم ترین محل برگزاری مراسم رسمی و استقبال از مهمانان دربار بوده است. معماری باشکوه، ستون های سنگی و نقشه گسترده آن، نشان دهنده عظمت سیاسی و نظامی شاپور اول می باشد. کف تالار با سنگ های تراش خورده مفروش شده و بقایای تزئینات هنری در بخش هایی از آن قابل مشاهده است. به علت اهمیت تاریخی این بخش، فرض بر این است که رویدادهای مهم و مذاکرات سیاسی میان شاه و فرماندهان نظامی رومی در این تالار انجام می شده است. ساختار گسترده آن همچنان مجذوب کنندهیت ویژه ای برای بازدیدنمایندگان و پژوهشگران دارد.

کاخ والرین

کاخ والرین یکی از مهم ترین بناهای بیشاپور است که ارتباط مستقیم با پیروزی شاپور اول بر امپراتور روم، والرین دارد. گفته می شود بخشی از این کاخ محل نگهداری اسرا و بعلاوه نمایش اقتدار ساسانیان در برابر رومیان بوده است. معماری این کاخ، تلفیقی از هنر ایرانی و رومی است که نشان دهنده تأثیرات فرهنگی پس از جنگ ها است. دیوارهای ضخیم، اتاق های تشریفاتی و بقایای تزئینات سنگی، از ویژگی های مهم آن محسوب می شود. این اثر تاریخی با روایت های مجذوب کننده جنگی و سیاسی همراه است و بازدید از آن، درک بهتری از رویدادهای دوران شاپور اول را فراهم می نماید.

مسجد و مدرسه اسلامی

پس از دوران ساسانی و ورود اسلام، بخش هایی از مجموعه بیشاپور تغییر کاربری دادند و مسجد و مدرسه اسلامی در این محوطه شکل گرفت. ساخت این بنا نشان دهنده تداوم زیست شهری در بیشاپور تا قرن های بعد است. استفاده از مصالح محلی و معماری ساده اما کاربردی باعث شده این مسجد با فضای تاریخی شهر هماهنگ باشد. این بنا به عنوان نشانه ای از تغییرات دینی-اجتماعی و استمرار حیات در بیشاپور اهمیت دارد. امروزه بازدیدنمایندگان می توانند این گذار تاریخی را از نزدیک مشاهده نمایند و درک بهتری از تحول فرهنگی این منطقه داشته باشند.

غار شاپور

غار شاپور از مهم ترین جاذبه های طبیعی-تاریخی اطراف بیشاپور است که حدود 6 کیلومتر با شهر باستانی فاصله دارد. مهم ترین ویژگی این غار، وجود مجسمه بزرگ الجثه شاپور اول به ارتفاع 7 متر است که مستقیماً داخل غار تراشیده شده و از شاهکارهای بی رقیب هنر ساسانی به شمار می رود. مسیر دسترسی به غار دارای پله گذاری و کمی شیب دار است؛ بنابراین استفاده از کفش مناسب توصیه می شود. ترکیب طبیعت کوهستانی با تاریخ کهن، این مکان را به تجربه ای متفاوت و ارزشمند برای گردشگران تبدیل می نماید.

تنگ چوگان

تنگ چوگان در نزدیکی بیشاپور قرار گرفته است و یکی از زیباترین دره های غرب فارس به شمار می رود. این تنگه دارای شش نقش برجسته بزرگ از دوره ساسانی است که صحنه هایی از پیروزی های نظامی و تاج گذاری شاهان آن دوره را به تصویر می کشند. جریان دائمی رودخانه و محیط سرسبز اطراف، فضای ایده آلی برای طبیعت گردی و پیاده روی فراهم می نماید. این ترکیب کم نظیر از تاریخ و طبیعت، تنگ چوگان را به نقطه ای محبوب برای عکاسی و گردشگری فرهنگی تبدیل نموده است.

چشمه ساسانی

چشمه ساسانی در امتداد مجموعه تاریخی بیشاپور و نزدیکی تنگ چوگان قرار گرفته است. آب این چشمه از دل کوه خارج شده و به سمت رودخانه شاپور جریان می یابد. این چشمه نه تنها منبع حیاتی آب برای شهر ساسانی بوده، بلکه نقش مهمی در شکل گیری و توسعه زندگی شهری در بیشاپور داشته است. امروزه نیز در اطراف چشمه فضای مناسبی برای استراحت و طبیعت گردی وجود دارد و بازدیدنمایندگان می توانند از منظره ها چشم نواز منطقه لذت ببرند.

دریاچه پریشان

دریاچه پریشان یکی از بکرترین دریاچه های آب شیرین ایران است که در نزدیکی کازرون و در فاصله ای حدود 30 کیلومتری از بیشاپور قرار گرفته است. این دریاچه محل زیست بسیاری از پرندگان مهاجر و گونه های جانوری است که آن را به مقصدی مجذوب کننده برای دوستداران طبیعت تبدیل می نماید. چشم اندازهای طبیعی اطراف و هوای پاک منطقه، فرصت مناسبی برای گردش یک روزه پس از بازدید از آثار تاریخی بیشاپور فراهم می سازد. برترین زمان ملاقات از دریاچه، فصل های معتدل سال است.

هتل های نزدیک به شهر باستانی بیشاپور

برای گردشگرانی که قصد دارند سفری چندروزه به منطقه کازرون داشته باشند، انتخاب محل اقامت مناسب اهمیت زیادی دارد. وجود بعضی اقامتگاه های نزدیک بیشاپور شرایط را برای بازدید آسان تر از این مجموعه تاریخی فراهم می نماید. در ادامه، دو مورد از هتل های کازرون در این منطقه معرفی شده اند:

هتل بیشاپور کازرون

هتل بیشاپور کازرون یکی از اصلی ترین مراکز اقامتی این شهر است که فاصله کمی با مجموعه باستانی دارد. این هتل با ارائه اتاق های استاندارد، رستوران با غذاهای محلی و دسترسی مناسب به مسیرهای گردشگری، انتخابی مطلوب برای سفرهای خانوادگی و فرهنگی محسوب می شود. نزدیکی آن به جاذبه هایی مانند تنگ چوگان و غار شاپور نیز امکان انجام یک برنامه گردش کامل را فراهم می نماید.

ویلا کازرون

برای افرادی که در پی اقامت در محیطی آرام، مستقل و مناسب گروه های خانوادگی هستند، ویلاهای کازرون گزینه ای کاربردی به شمار می روند. بسیاری از این ویلاها در نزدیکی مسیرهای منتهی به بیشاپور قرار گرفته اند و با امکانات رفاهی مناسب، فرصت تجربه ای متفاوت و خصوصی را فراهم می سازند. اقامت در این ویلاها به ویژه برای طبیعت گردان و گروه های چند نفره پیشنهاد می شود.

شکوه تاریخ در شهر تاریخی بیشاپور

شهر تاریخی بیشاپور یکی از برجسته ترین یادگارهای ایران باستان و نمایانگر اقتدار ساسانیان است که در میان طبیعت چشم نواز غرب استان فارس جای گرفته است. معماری پیشرفته، نقش برجسته های ارزشمند، بناهای مذهبی و وجود جاذبه های طبیعی مانند غار شاپور و تنگ چوگان، این منطقه را به مقصدی بی بدیل برای گردشگری فرهنگی تبدیل نموده است. دسترسی مناسب از شیراز، امکان اقامت در هتل ها و ویلاهای اطراف و قابلیت ترکیب بازدیدهای تاریخی با طبیعت گردی، سبب شده سفر به بیشاپور تجربه ای پربار و به یادماندنی باشد. برنامه ریزی سفر در فصل های مناسب و بهره گیری از اطلاعات دقیق گردشگری، امکان مشاهده بهتر این میراث ماندگار ایران را فراهم می نماید.

سوالات متداول درباره شهر باستانی بیشاپور

شهر باستانی بیشاپور در کجا قرار گرفته است؟

شهر باستانی بیشاپور در غرب استان فارس، شهرستان کازرون و در مسیر جاده شیراز-بوشهر واقع شده است. فاصله آن تا شهر شیراز حدود 120 کیلومتر است و از مهم ترین جاذبه های تاریخی جنوب ایران محسوب می شود.

شهر باستانی بیشاپور مرکز حکومت کدام سلسله بود؟

بیشاپور در دوران شاپور اول، به عنوان یکی از شهرهای اصلی و مهم سلسله ساسانی بنا شد و نقش سیاسی، نظامی و مذهبی برجسته ای در این دوره داشت.

شهر بیشاپور چگونه از بین رفت؟

با تغییر ساختار حکمرانی پس از دوران ساسانی و کاهش اهمیت سیاسی منطقه، این شهر به تدریج دچار فرسایش و مهاجرت ساکنان شد. عوامل طبیعی، بی توجهی طولانی مدت و عدم بازسازی کافی نیز سبب تخریب بخش هایی از آن در طول تاریخ شده است.